Bir Fikri İş Planına Dönüştürmek

Business Canvas (İş Tuvali):

Literatüre “Business Canvas” olarak geçmiş bir yöntem. Bire bir Türkçe’ye çevirince “İş Tuvali” olarak çevrilebilir ki aslında her şeyi güzel anlatan bir terim ortaya çıkıyor. Neden mi? Çünkü iş kurmak aslında bir sanattır. Yani, yeni bir iş fikri aynı bir ressamın resmi yapmaya başlamadan önce resmi hayalinde tasarlaması, bir heykeltraşın taşı oymaya başlamadan önce yapacağı heykeli gözünde canlandırması gibi önce zihindeki bir hayalle başlar. Business Canvas da iş fikirlerini (hayalleri) fikri hayal eden kişinin zihninde hapsolmaktan kurtarıp, iş fikirlerini anlatılabilir bir hale dönüştürüp bu fikre inanan başka kişilerin de bu hayale ortak olmasını sağlayacak bir araçtır. Aynı bir ressamın tuvali gibi hayalleri gözle görülebilir (okunabilir) ve herkesin kolaylıkla anlayabileceği bir forma dönüştüren bir araçtır.

Bu nedenle ideal bir yatırımcı sunumu (Pitch Deck) en azından Business Canvas’ın tüm öğelerini içermelidir ve başka birkaç bilgiyle de desteklenmelidir. Yatırımcı Sunumu nasıl hazırlanır konusunu daha sonraki yazılarımda irdeleyeceğim ama şimdi gelin bakalım Business Canvas (İş Tuvali) nasıl oluşturulur, iş fikri fikrin sahibi olan zihinden başka zihinlere doğru nasıl yolculuk eder ve hayaller paylaşıldıkça nasıl büyür ve güçlü markalara büyük şirketlere nasıl dönüşür onu anlayalım.

Business Canvas aslında belli başlıklar altında gruplanmış bazı soruların cevaplarından oluşur. Önce “Değer Önermesi” ile başlanır sonra soldan sağa doğru yazılır ve okunur. Başlıklar ve soruları yazma ve okuma sırasına göre aşağıda bulacaksınız.

Siz de aklınızdaki iş fikrini bu sorulara cevap verecek şekilde aşağıdaki formatta bir araya getirdiğinizde göreceksiniz ki sorulara cevap verirken iş fikrinizle ilgili şu ana kadar hiç düşünmediğiniz şeyleri düşünecek, nelerin neleri nasıl etkilediğini anlayacak resimdeki boş parçaları görecek ve o boşlukları doldurmak için neler yapmanız gerektiğini düşüneceksiniz.

Business Canvas hazır olduğunda artık iş fikriniz sadece zihninizde dolanan bir kurgu ya da bir hayal olmaktan çıkmış olacak ve üzerinde çalışılabilir, geliştirilebilir, potansiyel çözüm ortaklarına, ekip üyelerine hatta yatırımcılara anlatılabilir hale dönüşmeye başlayacaktır. Böylece fikrinizi anlattığınız her kişi size farklı sorular soracak, siz de fikrinize daha önce bakmadığınız farklı yönlerden bakma fırsatı bulacaksınız. Size sorulan her soru sizi zihninizdeki başka bir sorunun cevabına götürecek.

Fikirler ve hayaller paylaştıkça gelişir, evrilerek markalara ve şirketlere dönüşür.

Unutmamanız gereken bir konu da, iş fikrinizi birilerine anlatırken size sorulan soruları kişisel algılamadan makul bir şekilde düşünüp cevap üretmek olmalıdır. İş fikrinizi fikirlerine güvendiğiniz kişilere anlattığınızda size sorulan sorular fikri daha iyi anlamak, fikrin açık yönlerini ve risklerini görmek ve onu geliştirmek için soruluyordur. Tabii ki, en sağlıklısı bu soruları fikrinizi açıkladığınız kişilerden önce kendinize sormanız ve cevaplarını önceden hazırlayarak iş planınızı buna göre hazırlamanızdır. İşte tam bu noktada Business Canvas elinizdeki en faydalı araç olarak ortaya çıkıyor.

Gelin bakalım ne gibi sorulara cevap bulmamız gerekiyor Business Canvas’ı hazırlarken.

Value Proposition (Değer Önermesi)

• Müşteriye temelde nasıl bir değer katacaksınız?
• Müşterinin hangi ihtiyaçlarına cevap, hangi hangi dertlerine deva olacaksınız?

Key Partners (Önemli Ortaklar ve Tedarikçiler):

• Önemli ortaklarınız ve tedarikçileriniz kimler olacak?
• Ortaklarınızın ve tedarikçilerinizin sizinle çalışmak için motivasyon kaynakları neler olacak?

Key Activities (Ana Faaliyet Alanı):

• Değer önermenizi hayata geçirmek için ana faaliyetleriniz ne olacak?
• Dağıtım kanallarınız, müşteri ilişkileriniz ve gelir modeliniz için en önemli faaliyetleriniz neler olacak

Customer Relationship (Müşteri İlişkileri):

• Hedef müşteri kitleniz onlarla nasıl bir ilişki kurmanızı bekliyor. (Burada sizin nasıl bir ilişki kurmak istediğinizden daha çok müşterileriniz sizden nasıl bir ilişki kurmanızı bekliyor konusu önemli)
• Müşteri ilişkileri yöntemlerini maliyetlerini de dikkate alarak iş modelinize nasıl entegre edeceksiniz?

Customer Segment (Müşteri Segmenti):

• Hangi müşteri segmentini hedefliyorsunuz (Demografik yapısı, lokasyonu, sosyoekonomik durumu, ilgi alanları, alışkanlıkları, vs.)
• En önemli müşterileriniz (potansiyel müşterileriniz) kimler?

Key Resources (Ana Kaynaklar):

• Değer önermenizi hayata geçirmek için hangi temel kaynaklara ihtiyacınız var (İş gücü, bilgi, veri, para, hammadde, arsa, fabrika, vs)
• Dağıtım kanallarınız, müşteri ilişkileriniz ve gelir modeliniz için ihtiyaç duyacağınız en önemli kaynaklarınız neler olacak

Distribution Channels (Dağıtım Kanalları):

• Ürünlerinizi/Hizmetlerinizi müşterilerinize hangi kanallardan ulaştıracaksınız?
• Sizin için en etkili dağıtım kanalı hangisi olacak ve size maliyeti ne olacak? Bu dağıtım kanalı şirketiniz işleyişine ve müşterinizin rutin alışkanlıklarına nasıl entegre edilecek?

Cost Structure (Maliyet Yapısı):

• Şirketiniz için en önemli gider kalemleri ne olacak?
• En maliyetli kaynaklarınız ve en maliyetli faaliyetleriniz ne olacak?
• Birim maliyet parametreniz ve birimi ne olacak? (örnek: Parametre: Birim işlem maliyeti Birimi: TL/İşlem)

Revenue Stream (Gelir Modeli):

• Müşterileriniz onlara sunduğunuz hangi değer için size ödeme yapmaya istekli olacaklar?
• Müşterileriniz hangi sıklıkla, hangi yolla size ödeme yapacaklar? Genellikle hangi yöntemle ödemeyi tercih ederler?
• Elde edeceğiniz her birim kazanç şirketinizin gelirlerine ne ölçüde katkıda bulunacak.
• Birim gelir parametreniz ve birimi ne olacak? (örnek: Parametre: İşlem başına gelir Birimi: TL/İşlem)